Một tác phẩm văn học kiệt xuất mà ai cũng nên đọc và phải đọc.

Đôi lứa xứng đôi là tuyển tập truyện ngắn của nhà văn Nam Cao do nhà xuất bản Nhã Nam biên tập và phát hành. Trong tập này có tới 7 truyện ngắn, chia ra làm 2 chủ đề: nửa đầu là những câu chuyện nói về đời sống của làng quê nông thôn Việt Nam những năm 1945-1975 (Đôi lứa xứng đôi, Nguyện vọng, Hai khối óc) và ửa sau đề cập đến đời sống tinh thần, có 3 truyện nói về tâm linh (Ma đưa, Chú Khì người đánh tổ tôm vô hình, Giờ lột xác) và truyện cuối nói về hủ tục giết thịt chó (Cái chết của con Mực). Có lẽ do cái bóng của Chí Phèo (Đôi lứa xứng đôi) quá lớn nên mình cảm giác những truyện ngắn còn lại của Nam Cao thực sự không có gì đặc sắc. Mình chỉ ấn tượng duy nhất với Chí phèo (lẽ dĩ nhiên) và truyện Cái chết của con Mực. Đó là 2 truyện ngắn mà gây ám ảnh cho mình nhất.

Nam Cao có văn phong rất dân dã, gần gũi với đời sống và thể hiện một sự từng trải, cảm thấu cái suy nghĩ, hành động của từng lớp người một cách đặc biệt. Đọc một câu chuyện hư cấu nhưng lại có cảm tưởng đang thực sự chứng kiến nó, chứng kiến cản Chí Phèo cầm dao đâm Bá Kiến rồi tự tử giãy đành đạch trong vũng máu, chứng kiến cảnh con Mực bị đè thanh gỗ lớn ngang cổ và chết đi trong đau khổ tột cùng… Nhà văn phản ánh gay gắt một xã hội thối nát, nơi sự phân chia giai cấp diễn ra vô cùng sâu sắc, với những con người vô cảm, trịch thượng, tỏ vẻ sĩ diện đáng ghét.

Truyện của ông có kết buồn lắm, nó không buồn mênh mang, trừu tượng như cái buồn của truyện Thạch Lam, mà nó hiển hiện ra trước mắt, mạnh mẽ và bế tắc, đâm thẳng vào trái tim người đọc. Đọc xong tập này của ông, mình vừa có cảm giác buồn, buồn cho một tầng lớp con người bị “bần cùng hóa”, “lưu manh hóa”, lại vừa cảm thấy tiếc, tiếc cho những hoài bão không có điều kiện chắp cánh, tiếc cho những con người sinh ra có chí mà lại không gặp thời, rồi cuối cùng cũng có chút vui, vì may là mình không sinh ra ở cái xã hội đói nghèo, mục rữa đó. Đọc xong bạn sẽ thấy yêu cuộc sống hiện tại của mình hơn rất nhiều.

Đã gọi là một kiệt tác văn học thì không thể nào không đọc được. Tác phẩm viết từ lâu nhưng đến nay vẫn còn sức ảnh hưởng, gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh trong xã hội hiện đại, rằng con người cần phải vị tha, chân thành và mở lòng với nhau hơn. Đừng gói gọn mình trong khuôn khổ của sách giáo khoa, hãy nhấc cuốn sách này lên và chí ít là đọc toàn vẹn tác phẩm Chí Phèo, để hiểu rằng, văn học dạy chúng ta về lòng nhân ái như thế nào.